شهریورماه امسال اعلام شد که ۱۴۰ هزار خودروی ناقص کف پارکینگ خودروسازان خوابیده و مقرر شد به مرور عرضه شوند، با این حال نه تنها این وعده محقق نشد بلکه به تعداد خودروهای ناقص نیز افزوده شد.

به گزارش سایپا تهران شیرعلی نیا به نقل از تجارت‌نیوز، علل تولید خودروی ناقص توسط خودروسازها چیست؟

انباشت خودرو در پارکینگ خودروسازان یکی از مسائلی است که طی سالهای گذشته بارها از سوی مردم و مسئولین مختلف مورد انتقاد قرار گرفته و حتی برخی از متولیان از آن تحت عنوان احتکار خودرو یاد کرده‌اند چراکه در هر دوره وعده‌های زیادی برای عرضه خودروهای مانده، داده می‌شود اما هیچیک جامه عمل نمی پوشد.

آخرین وعده مربوط به شهریور ماه امسال می‌شود که طی جلسه‌ای با حضور دو خودروساز، سازمان بازرسی کشور، قطعه‌سازان و سایر دستگاه‌های مربوطه مثل بانک مرکزی و گمرک ایران تعداد خودروهای ناقص ۱۴۰ هزار دستگاه اعلام و قرار شد خودروسازها تعداد خودروهای ناقصشان را کاهش دهند، با این حال این امر محقق نشد و با اضافه شدن ۳۸ هزار دستگاه دیگر، در دی ماه تعداد خودروهای دپو شده در پارکینگ‌ها ۱۷۸ هزار دستگاه اعلام شد.

همچنین در ادامه سازمان بازرسی کل کشور، ضمن اشاره به خلف وعده خودروسازان در رابطه با کاهش محصولات ناقص در پارکینگ‌ها، این کار را از مصادیق احتکار برشمرد و ایران‌خودرو و سایپا را تفهیم اتهام کرد. این دو شرکت نیز مستندات خود را به این سازمان ارسال کردند که البته رسانه‌ای نشد.

چه تعداد خودرو انباشت شده است؟

از سال گذشته تاکنون آمارهای متعددی در مورد میزان خودروهای انباشت شده مطرح شده که نشان می‌دهد روز به روز به جای اینکه از تعداد خودروهای مانده در پارکینگ کاسته شود به تعداد آنها افزوده شده است.

اواسط تیرماه سال گذشته محمدرضا نجفی منش رئیس صنایع همگن قطعه‌سازان اعلام کرد که «۹۳ هزار خودرو ناقص کف پارکینگ خودروسازان است و خودروسازان به دلیل کمبود قطعات نمی‌توانند خودروهای خود را به تولید کامل برسانند به بازار عرضه کنند.»

حسن درویشیان رئیس سازمان بازرسی کل کشور نیز آذر ماه سال ۹۹ اعلام کرده بود که «حدود ۱۰۰ هزار خودرو در کف پارکینگ‌ها مانده است.»

با ورود به سال ۱۴۰۰، وعده‌های زیادی برای تکمیل و عرضه خودروهای مانده در پارکینگ داده شد، با این حال نجفی منش خرداد سال جاری اعلام کرد که «بیش از ۱۰۰ هزار خودرو در پارکینگ خودروسازان وجود دارد که ناقص هستند.»

پس از افزایش انتقادات و پیگیری‌ها، این دو خودروساز چند روز یک بار اخباری در مورد تکمیل برخی از خودروهای مانده در پارکینگ منتشر می‌کنند؛ به عنوان نمونه خودروسازی سایپا دوم بهمن ماه اعلام کرد که با تکمیل حدود ۹ هزار دستگاه خودروی ناقص کف کارخانه، تعداد خودروهای ناقص سایپا، به حدود ۷۰ هزار دستگاه کاهش یافته است.

علت تولید خودروی ناقص چیست؟

بر این اساس، می‌توان انگشت اتهام برای تولید خودروی ناقص را به سمت سه عامل شامل «قیمت گذاری دستوری»، «انتظار برای به‌روز رسانی قیمت خودروها» و «تأمین قطعه» نشانه گرفت.

قیمت گذاری دستوری موجب شده قیمت فروش خودروها کمتر از قیمت پیشنهادی خودروسازان باشد چراکه وقتی تولید خودرو با ضرر همراه باشد، خودروساز به هر کاری دست می‌زند تا از ضرردهی نجات پیدا کند. از سویی دیگر انتظار خودروسازان برای به‌روز رسانی قیمت خودروها که حالا به ستاد تنظیم بازار سپرده شده نیز می‌تواند عامل بازدارنده دیگری باشد که موجب شده خودروساز تا زمان آپدیت قیمت‌ها بخشی از تولیدات را دپو کند و سپس آنها را با قیمت جدید به مشتریان تحویل دهد.

اما تأمین قطعه موضوعی است که علاوه بر خودروسازان از سوی کارشناسان نیز مطرح شده است؛ به این شکل که به دلیل عدم تأمین قطعه خودروسازان مجبور به انباشت محصولات ناقص‌شان در کف پارکینگ‌ها هستند.

در این رابطه رسول سلیمانی کارشناس صنعت خودرو گفت: عمده دلیلی که موجب انباشت خودرو در کف پارکینگ‌ها شده کمبود چیپست هایی بوده که برای تولید خودرو مورد نیاز است؛ خودروهای کنونی مثل خودروهای قدیمی نیستند که ساده تولید شوند بلکه در خودروهای فعلی کنترل موتور، ایربگ ها، ترمز و … توسط آی سی‌هایی انجام می‌شود که از این قطعه تعداد زیادی هم در یک خودرو وجود دارد.

وی افزود: به دلیل شیوع ویروس کرونا تقاضا برای تولید موبایل، تبلت بالا رفته و همچنین شاهد رونق گرفتن بحث ماینرهایی که چیپ الکترونیک استفاده می‌کنند هم هستیم؛ بنابراین ظرفیت تولید شرکت‌ها به سمت تولید آی سی برای موبایل، تبلت، ماینر و … شیفت شده است و موجب شده تولید آی سی های دیگر کم شود.

سلیمانی گفت: این مساله روی تولید خودرو در دنیا اثر گذاشته است و کشورهای دیگر هم مانند ایران با این مشکل رو به رو هستند.

این کارشناس صنعت خودرو یادآور شد: همچنین علاوه بر کمبود قطعه، قیمت گذاری دستوری خودرو نیز موجب شده که خودروساز انگیزه‌ای برای تولید نداشته باشد. بنابراین کمبود قطعه و قیمت گذاری دستوری دست به دست هم داده‌اند تا تیراژ تولید کاهش یابد و خودروساز مجبور به تولید خودروی ناقص و انباشت در پارکینگ شود.

وی در مورد انتقاد سازمان بازرسی از انباشت خودروهای ناقص در پارکینگ‌ها، افزود: خودروساز نفعی از تولید ناقص نمی‌برد زیرا این خودروها قبلاً فروخته شده‌اند و هر چه از موعد زمانشان می‌گذرد علاوه بر سود مشارکت باید جریمه دیرکرد را هم بدهد؛ در مجموع به نظر می‌رسد تولید خودروی ناقص عمدی نیست و کمبود قطعه و قیمت گذاری دستوری موجب انباشت خودرو در پارکینگ شده است.

سلیمانی تصریح کرد: قیمت جدید احتمالاً در بهار اعلام می‌شود، اینکه خودروساز خودروها را تا آن زمان نگه دارد تا قیمت‌ها آپدیت شوند و سپس به بازار عرضه کند منطقی نیست. همچنین بخشی از این خودروها پیش فروش شده‌اند و قیمت مشخص است و خودروساز نمی‌تواند با قیمت‌های جدید این دستگاه‌ها را تحویل دهد.